Okçuluk kursumuza en çok sorulan sorulardan biri de makaralı yay nedir sorusudur. Şimdi sizlere Gaziantep Okçuluk Kursu olarak makaralı yaylar hakkında bilgi vereceğiz.
Makaralı yay ilk kez 1960'ların ortalarında ortaya çıktı ve okçuluk dünyasında hızla kabul gördü ve popülerlik kazandı.Avustralya, 1970'lerin ortalarında profesyonel okçuluk kategorisi olarak ilk defa makaralı yay kategorisini resmen tanıyan ülke oldu. Ancak 1980'lerin sonuna kadar Dünya Okçuluk Federasyonu (FITA) uluslararası yarışmalar için makaralı yayı kabul etmedi. 1980 yılından sonra Olimpiyat Oyunları haricinde, makaralı yaylar tüm okçuluk müsabakalarında yarışmalara girmiştir.1980 yılından itibaren popülerliği daha da artan makaralı yaylar hem spor hemde avcılık amacıyla kullanılmaya başlandı ve dünyada birçok okçuluk kursu tarafından eğitimi verilmeye başlandı.
Gaziantep okçuluk kursu olarak makaralı yayın tanımını yapacak olursak; tüm yaylar gibi, makaralı yaylarda kiriş geri çekilirken ve camlar yuvarlandığında sıkıştırılmış olan kanatlarda enerji depolar. Kiriş tetik yardımıyla bırakıldığında, kanatlar ve kamlar orijinal konumlarına geri dönmeye çalışır ve potansiyel enerjiyi okun ivmesine aktararak okun hızlı bir şekilde hedefine doğru gitmesine sebep olur.
Olimpik yaylardan farklı olarak makaralı yayların üzerinde kendine özel bazı ekipmanların olması gerekmektedir. Bu ekipmanlar, tutarlılık ve hassasiyet seviyesini arttırmak için mercekler (büyütme amaçlı), stabilizatörler, gez ve tetik, rest gibi mekanik serbest bırakma cihazları kullanılır.
Gez: Ana kirişin üzerine takılan, kendine özel ölçüleri bulunan küçük bir parçadır. Okçu kirişi çekip göz hizasına getirdiğinde bu delikten bakarak nişangah üzerinde bulunan mercekle nişan alır.
Mercek: Nişangâh üzerine takılan, 39, 35 ve 29 cm çapında ölçüleri bulunan, 1.00-0.75-0.50 gibi mercek cam numaraları bulunur. Merceğin amacı gezden bakan okçunun hedefi daha yakın görmesine sebep olmasıdır.
Rest: Rest hem olimpik yay hemde makaralı yayda vardır. Ancak her ikisinin rest sistemi birbirinden farklıdır. Makaralı yayda restin üzerine ilaveten rest bıçağı takılır. 0.8-.10-0.12 gibi değerleri bulunur. Bu rest bıçağı değerleri okun ağırlığına göre seçilerek kullanılır. İnce karbon oklar için tavsiye ettiğimiz 0.10 rest bıçağının kullanılmasıdır. Kalın alüminyum oklar için 0.12 değerindeki rest bıçağının kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Ancak bu değerler asla bağlayıcı değildir, sporcudan sporcuya, okların markasından kalınlığına kadar birçok ekipmanda farklılık gösterebilir.Bu sebepten en net cevabı ya profesyonel okçular ya da Gaziantep Okçuluk Kursumuzdaki antrenörler verebilir.
Tetik: Olimpik yayda bırakış sporcunun parmaklarıyla olurken makaralı yayda bilekten ya da elden kullanılan bir tetik sayesinde atış yapılır. Bu tetik denilen sistemler mekanik sistemlerdir ve üzerlerinde tabanca tetiğine benzer bir mekanizma vardır.
Bir makaralı yayın birincil özelliği, bir veya iki tekerleğin (camların) kullanılmasıdır. Sadece tekerlekler (camlar) okçu tarafından kirişe uygulanan kuvveti büyütmekle kalmaz, aynı zamanda "okçunun çekiş kuvvetini" kendi sisteminde tutma gibi bir avantaj sağlar. Buna “LETT OFF” denir. Standart bir olimpik veya uzun yay, tam çekişle çekildiğinden tutma ağırlığını (enerji) arttırır ve tam çekilmeye devam ettirmek için geri çekmek olduğu kadar güç gerektirir, bu da amacı zorlaştırır.
Makaralı yayların bir diğer özelliği de çekildiği zaman enerjinin makara sisteminde depolanıp bekleyebilmesidir. Böylelikle okçu kirişi tutmak için daha az çaba sarf eder ve uzun süre çekili bir vaziyette kirişi tutarak hassas nişan alabilir.
Gaziantep Okçuluk Kursu olarak şunu son cümle olarak söyleyelim; Makaralı yaylar mekaniktir olimpik yaylar daha çok insan doğasını içeririr. Mekanik olmasından ötürü makaralı yaylar olimpiyat yarışmalarına katılamazken olimpik yaylar olimpiyat yarışmalarına katılır.
Mehmet Turgut KARACAN
0507 384 8287
Uzman ANTRENÖR& Beden Eğitimi ÖĞRETMENİ
@gaziantepokculuk